Bàn tay đóng vai trò quan trọng đối với trẻ từ 0-1,5 tuổi, được xem là công cụ quan trọng thúc đẩy sự phát triển não bộ và nhận thức.

Nếu bố mẹ đang nuôi dạy trẻ ở độ tuổi này, nên nắm vững những kiến ​​thức liên quan đến “bàn tay” để có thể cung cấp cho trẻ những phương pháp giáo dục sớm đúng đắn và hiệu quả.

– Hiểu được 3 dấu hiệu chuyển động quan trọng của sự phát triển bàn tay.

– Hiểu được tầm quan trọng của 3 dấu hiệu chuyển động đối với sự phát triển của não bộ và nhận thức.

– Cung cấp cho trẻ môi trường phát triển phù hợp để đôi tay ngày càng linh hoạt hơn.

4 cột mốc phát triển bàn tay của trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ suy nghĩ bằng tay, và việc sử dụng tay một cách tự do tạo điều kiện tốt để phát triển trí tuệ.

Trẻ 0-2 tháng (Giai đoạn nắm bắt theo bản năng)

Trẻ sơ sinh được sinh ra với phản xạ nắm bắt tự nhiên. Khi bố mẹ chạm vào lòng bàn tay, trẻ sẽ nhanh chóng và nắm chặt.

Khi trẻ được hơn 1 tháng tuổi, dấu hiệu chuyển động đầu tiên xuất hiện, có thể co tay và cho tay vào miệng, hoặc giơ tay lên trước mắt và nhìn.

Trẻ sơ sinh đôi khi khó khăn để thuần hóa đôi tay của mình, cố gắng hết sức để đưa nắm đấm vào miệng đang há, nhưng luôn bất ngờ đập vào mũi. Sau khi thử đi thử lại nhiều lần, cuối cùng đã kết nối chính xác được giữa tay và miệng.

Quá trình này có vẻ vụng về, nhưng thông qua rèn luyện, lặp lại nhiều lần trẻ có thể hiểu bàn tay của mình hơn. Sự kết nối hoàn hảo giữa tay và miệng cho thấy sự phát triển của các dây thần kinh não đã có bước nhảy vọt về chất.

Từ đó, sự kết hợp và phối hợp chuyển động của tay (vận động) và mắt (thị giác) bước vào giai đoạn phát triển, và tư duy hành động trực quan (chủ yếu là thị giác) (vận động) bắt đầu xuất hiện.

Một tác gia có viết, việc trẻ sơ sinh suy nghĩ về các đồ vật trực quan và các vật thể chuyển động trước mặt là bước đầu tiên trong quá trình suy nghĩ của con người.

Có thể thấy, trẻ sơ sinh từ 0-3 tháng tuổi không chỉ ăn, ngủ mà đôi tay, đôi mắt cũng đang âm thầm thực hiện một “dự án lớn”.

Khi trẻ được hơn 1 tháng tuổi, có thể co tay và cho tay vào miệng, hoặc giơ tay lên trước mắt và nhìn.

Trẻ 2-6 tháng (Lấy một nắm)

Sau nhiều lần cố gắng, trẻ 3 tháng tuổi đã có thể điều khiển tay một cách thành thạo. Lúc này, một loạt các chuyển động cột mốc khác xuất hiện.

Nắm chặt vật bằng cả bàn tay (nắm chặt bằng cả nắm tay), lắc vật một cách thoải mái, đưa vật vào miệng hoặc chuyền vật giữa hai tay (phối hợp hai tay).

Có thể với tới đồ vật một cách chính xác và nhanh chóng bằng toàn bộ cơ thể và bàn tay.

Người ta nói rằng bàn tay của trẻ sơ sinh “nhanh, chính xác và mạnh mẽ”, và bố mẹ có thể cảm nhận được điều đó trong tháng này.

Nếu mẹ bế trẻ khi đeo kính, nên cẩn thận vì trẻ có thể tháo kính ra ngay lập tức. Hay tóc của mẹ cũng sẽ trở thành mục tiêu bị trẻ túm lấy.

Những gì bố mẹ cần làm ở giai đoạn này là:

– Cung cấp cho trẻ những quả bóng xúc giác có thể cầm trên tay. Trẻ sẽ cầm chúng, giơ lên ​​và cho vào miệng. Trẻ chơi với chúng như thế nào cũng không quan trọng, bố mẹ không nên vội can thiệp.

– Cho phép trẻ tự nhấc chân mình bằng tay và đưa vào miệng.

– Cung cấp cho trẻ một số đồ chơi âm thanh, chẳng hạn như lục lạc, trống cầm tay, hoặc mẹ có thể đổ đầy gạo, đậu và các loại ngũ cốc khác vào chai, lọ và để trẻ cầm lấy và lắc.

Trẻ 7-9 tháng (Nắm bằng ba ngón tay)

Sau giai đoạn nắm bắt, trẻ đạt đến cột mốc thứ ba về chuyển động tay.

Nắm bằng ba ngón tay có nghĩa là sử dụng ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa để phối hợp nắm các vật nhỏ.

Điều này cũng giải thích tại sao bố mẹ nên cho trẻ cầm thức ăn trong giai đoạn ăn dặm.

Vì các cử động tinh tế của bàn tay trẻ đã bắt đầu phân hóa và phát triển, các ngón tay không còn chuyển động vụng về với nhau nữa.

Nhà tâm lý học nổi tiếng Lâm Sùng Đức đã nói: Dựa vào sự phát triển của hành động nắm bắt của ngón tay cái và bốn ngón tay còn lại, bàn tay có khả năng dần thay đổi từ một công cụ tự nhiên (giống như các chi của động vật, với năm ngón tay không thể phân biệt được) thành một công cụ để sử dụng hoặc chế tạo công cụ. Kiến thức là nền tảng quan trọng để thúc đẩy sự phát triển nhận thức của con người.

Với sự xuất hiện của hành động nắm bắt bằng ba ngón tay, các chuyển động tinh tế của trẻ ngày càng trở nên phong phú hơn, như thể hiện trong:

– Ba ngón tay hoạt động cùng nhau để nhặt nhiều thứ bằng cách vỗ, nắm hoặc cào.

– Thích véo những thứ mềm và dính.

– Ném vật qua lại giữa hai tay, lật qua lật lại và úp ngược vật xuống.

Ở giai đoạn này, bố mẹ có thể giúp bằng cách:

– Tận dụng thời gian ăn dặm để cung cấp cho trẻ các loại thực phẩm có kết cấu và hình dạng khác nhau, cho phép trẻ véo, cầm và cho vào miệng.

– Chuẩn bị một số đồ chơi như trống nhỏ, bồn rửa nhà bếp…

– Hãy chú ý đến những đồ vật nhỏ mà trẻ đang chơi. Khi trẻ sắp đưa đồ vật vào miệng, hãy nhẹ nhàng và nhanh chóng kéo tay ra và thay thế bằng đồ chơi mềm, an toàn.

Các chuyển động tinh tế của trẻ ngày càng trở nên phong phú hơn.

Trẻ 8-12 tháng (Nắm bằng hai ngón tay)

Sự phát triển của các chuyển động tay bước vào giai đoạn tinh tế hơn ở giai đoạn này, và chuyển động quan trọng cuối cùng xuất hiện:

Nắm bằng hai ngón tay có nghĩa là kẹp đồ vật bằng ngón cái và ngón trỏ hoặc ngón cái và ngón giữa.

Với sự xuất hiện của nhận thức bản thân, các hoạt động của bàn tay trở nên có mục đích và mang tính khám phá hơn, và bố mẹ sẽ thấy:

– Trẻ thích nắm những thứ nhỏ như mẩu giấy, sợi tóc, que nhỏ,…

– Sau khi học được cách thả lỏng các ngón tay một cách dễ dàng, ter bắt đầu ném đồ vật một cách rất thích thú, ném bất cứ thứ gì nhìn thấy.

– Đặc biệt quan tâm đến những đồ chơi có thể chuyển động, chẳng hạn như bánh xe có thể quay, tay cầm có thể di chuyển và bản lề mở và đóng.

– Trẻ cũng thích thú với những lỗ và khe hở nhỏ, và sẽ dùng tay để bới lỗ hoặc cho những vật nhỏ vào đó.

Trẻ khoảng 1 tuổi thích cầm bút và vẽ nguệch ngoạc

Những hành vi trên đều là dấu hiệu cho thấy trẻ đang phát triển hành vi nắm bằng hai ngón tay, nhưng lại rất thử thách sự kiên nhẫn của bố mẹ, vì người lớn đôi khi nghĩ rằng trẻ đang “gây rắc rối và phá hoại”, nên liên tục ngăn cản.

Đôi tay tương đương với “bộ não thứ hai” của trẻ

Trẻ sử dụng tay để hiểu nguyên nhân và kết quả. Tại sao đồ chơi lại phát ra âm thanh khi chạm vào công tắc này?

Dùng tay để cảm nhận kích thước của không gian. Tại sao một quả bóng có thể rơi từ tay rẻ xuống đất, lăn dưới ghế sofa rồi biến mất?

Vì vậy, việc ngăn cản trẻ sử dụng tay cũng giống như ngăn cản trẻ sử dụng não.

Do đó, mặc dù sẽ có nhiều rắc rối trong việc nuôi dạy con ở giai đoạn này, nhưng đổi lại bằng sự phát triển vượt bậc về nhận thức của não bộ ở trẻ.

Các chuyên gia gợi ý những điều bố mẹ nên làm là:

– Cung cấp đồ chơi giúp trẻ luyện tập cầm nắm bằng hai ngón tay, chẳng hạn như các tấm hình khối, ổ cắm hình trụ, hoặc đồ chơi nhồi giấy và nhồi lỗ tự chế.

Trẻ sử dụng tay để hiểu nguyên nhân và kết quả.

– Cho trẻ tự ăn bằng tay, khiến thức ăn dính đầy miệng và mặt trẻ, hoặc rơi vãi khắp sàn nhà.

– Nhặt mọi vật nhỏ nguy hiểm trên mặt đất và để lại những vật an toàn mà trẻ có thể véo, xé, kéo và nhặt, chẳng hạn như mẩu giấy, túi ni lông,…

– Cung cấp cho trẻ các khối hình dải, hạt lớn để trẻ có thể thực hành cầm nắm và thả ra, xếp chồng, xây dựng và đẩy xuống…

Khi bố mẹ hiểu được nhu cầu phát triển của trẻ từ những hành động đơn giản, sẽ cung cấp sự giúp đỡ phù hợp.

Nguồn: https://arttimes.vn/gia-dinh/ban-tay-la-bo-nao-thu-hai-cua-tre-kham-pha-suc-manh-an-giau-tu-doi-tay-qua-4-cot-moc-phat-trien-c59a59712.html